KRYZYSY SYSTEMOWE wyd. II
Redakcja naukowa:
Jerzy Kleer, Elżbieta Mączyńska, Jan Jakub Michałek, Józef Niżnik
Wydawca: Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus"
Polska Akademia Nauk, Warszawa 2014
ISBN 978-83-7151-436-4
s.s. 361
Książka ta jest pierwszą z cyklu związanego z długookresowym projektem Komitetu Prognoz „Polska 2000 Plus" przy Prezydium PAN, podejmującego problematykę Globalnych zagrożeń, jako barier rozwoju.
Jak sam tytuł sugeruje jest to próba spojrzenia na Świat, nie tyle z punktu widzenia możliwości, jakie stoją przed ludzkością, ile czynników ograniczających możliwości jej ekspansji, likwidacji istniejących niedostatków, które już istnieją, a także tych, jakie mogą się pojawić.
Doświadczenia jakie zgromadzono w dotychczasowej praktyce prognozowania dotyczą dwóch głównych obszarów. Pierwszy, nie można tworzyć długookresowych projekcji, pomijając zjawiska zachodzące w skali światowej, zwłaszcza w zakresie zagrożeń. Globalizacja wraz z upowszechnieniem się gospodarki rynkowej oraz rewolucją informacyjną, stworzyły tak silną sieć powiązań, iż procesy zachodzące w jednej części świata, silnie wpływają, na pozostałe.
Drugi ma inny wymiar, dotyczy pewnych ważnych ustaleń teoretycznych.
1. Wzrost gospodarczy nie przekłada się automatycznie na rozwój społeczno-cywilizacyjny. Znaczenie jej jest o tyle istotne, że ciągle, zarówno w praktyce, jak i teorii dominuje kategoria wzrostu, jako główne kryterium sukcesu.
2. Kolejne wiąże się z tym, iż długookresową projekcję nie można tworzyć wyłącznie w oparciu o modele czysto ilościowe, zwłaszcza obejmujące kilka dekad. Trudno bowiem przewidzieć wszystkie zdarzenia i czynniki zakłócające, zarówno te na poziomie kraju, a tym bardziej te dotyczące większych regionów czy wręcz świata.
3. Ostatnia wreszcie podpowiada, iż długookresowe projekcje powinny mieć charakter interdyscyplinarny, bowiem czynnikami wspomagającymi, czy ograniczającymi wzrost gospodarczy, a zwłaszcza postęp społeczny, wywodzą się z różnych obszarów, głównie, chociaż nie wyłącznie z systemu kulturowego oraz form i jakości rządzenia.
Pierwsza publikacja z przygotowanego cyklu dotyczy „Kryzysów systemowych". Używając liczby mnogiej chcieliśmy przede wszystkim zwrócić uwagę na tę okoliczność, iż problemy w niej rozpatrywane dotyczą różnych obszarów, zarówno ekonomicznych, społecznych, politycznych w ujęciu globalnym, niezależnie od specyfiki poszczególnych regionów czy państw.
SPIS TREŚCI
List Szefa Kancelarii Prezydenta RP
Wstęp
Wprowadzenie
Globalne zagrożenia rozwoju (koncept teoretyczny i obszary badawcze) – Jerzy Kleer
Globalne zagrożenia rozwoju (koncept teoretyczny i obszary badawcze) – Jerzy Kleer
Część I – Zagadnienia ogólne
Globalne zagrożenia – niepotrzebne zmartwienie czy powód do racjonalnej refleksji – Michał Kleiber
Zagrożenia globalne wynikające ze zmian strukturalnych i instytucjonalnych – Jerzy Wilkin
Globalizacja a systemy polityczne – Jerzy Kleer
Długookresowe zagrożenia globalne: ekonomiczne, społeczne, polityczne – Ryszard Kokoszczyński
Zagrożenia przyszłości: czy sprosta im obecna wersja kapitalizmu – Andrzej P. Wierzbicki
Oczekiwania i aspiracje społeczne a zmiany w polityce i gospodarce – Józef Niżnik
Oczekiwania i aspiracje społeczne a zmiany w polityce i gospodarce: czy zawsze rozdźwięk? Wstępne refleksje – Andrzej Rychard
Część II – Problemy zmian systemowych
Anomiczne podłoże dysfunkcji systemu społeczno-gospodarczego – Elżbieta Mączyńska
Hipoteza dryfu cywilizacyjnego – Propozycje metaperspektywy dla rozważań o przyszłości kapitalistycznej gospodarki rynkowej – Maciej Miszewski
Dryf tradycyjnej polityki gospodarczej. Czy niezbędny jest światowy regulator ekonomiczny? – Maciej Bałtowski
W kierunku nowego ładu społeczno-gospodarczego w Europie – Piotr Pysz
Megasystemy są śmiertelne – Zbigniew Madej
Część III – Zróżnicowany świat
Zagrożenia globalne wynikające ze zmian strukturalnych – Stanisław M. Szukalski
Zmiany w strukturze gospodarki światowej a współzależność i polaryzacja interesów gospodarczych na linii: wysoko rozwinięta strefa euro-atlantycka a gospodarki wschodzące Azji – Anna Zielińska-Głębocka ...
Ocena interesów gospodarczych i politycznych w układzie Świat Zachodni - Azja i poza nim – Katarzyna Żukrowska
Kryzys światowego systemu finansowego a rynki azjatyckie – Katarzyna A. Nawrot .
Chiny jako aktor globalny – Bogdan Góralczyk
Czy Unii Europejskiej grozi marginalizacja w wymiarze globalnym? – Leszek Jerzy Jasiński
Polityka pieniężna i realna gospodarka – Andrzej Sopoćko
Informacja o autorach
Publikacja finansowana ze srodków Narodowego Banku Polskiego, i Funadacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń