Rewolucja informacyjna a kryzys intelektualny

Rewolucja informacyjna a kryzys intelektualny

red. naukowa: Julian Auleytner, Jerzy Kleer

wydawca: Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus"

Warszawa 2015, s.s 228

ISBN 978-83-8017-028-5

Spis treści·

Wstęp
Andrzej P. Wierzbicki, Trzy powody, dla których rewolucja informacyjna wywołuje kryzys intelektualny·
Jerzy Kleer, Kryzys w ekonomii: jaki jest jego charakter?
Zbigniew Madej, Postindustrialne kryzysy w ekonomii
Lech W. Zacher, Rewolucja informacyjna a dystrybucja wiedzy i władzy
Julian Auleytner, Zagrożenia cyberprzestrzeni
Roman Galar, Rozsądek gapia
Waldemar Czajkowski, O pojęciu kryzysu intelektualnego
Krzysztof Wieczorek, Kryzys europejskiego człowieczeństwa – faza trzecia
Janusz Mucha, Rewolucja informatyczna a wyzwania cywilizacyjne.Trzy pokolenia dzisiejszych użytkowników
Maria Szyszkowska, Negatywne przemiany w sferze wartościjako skutek rewolucji informacyjnej
Krzysztof Wielecki, Kryzys cywilizacyjny i humanistyczne nauki społeczne
Konrad Prandecki, Sylwia Śmietanko, Maciej Hacaga, Wojciech Kazanecki, Rewolucja informacyjna a społeczeństwa połowy XXI wieku – punkt widzenia młodego pokolenia
Informacja o autorach

Czy rewolucja informacyjna wywołuje kryzys intelektualny? Publikacja bez znaku zapytania w tytule jest owocem naukowego przedsięwzięcia Komitetu Prognoz „Polska 2000 Plus" przy Prezydium PAN, w ramach większego projektu badawczego „Zagrożenia Globalne – barierami rozwoju", w której starano się skonfrontować poglądy przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych w obszarze powiązań między rewolucją informacyjną a kryzysem intelektualnym. Że ten ma w wielu dyscyplinach nauki miejsce, nie trzeba nazbyt wielu przekonywać, bo odpowiedzi na liczne destrukcje przestrzeni publicznej oraz liczne wynaturzenia, nauka nie daje na tyle poprawnych odpowiedzi, by można było je wdrożyć do praktyki. Natomiast kwestią otwartą jest na ile istnieje związek między rewolucją informacyjną a kryzysem intelektualnym. Dyskusja przygotowująca tematykę tej publikacji trwało długo, a wśród członków Prezydium Komitetu Prognoz, a także niektórych jego członków, pojawiały się liczne wątpliwości czy oba te zjawiska i procesy można łączyć. Wszak rewolucja informacyjna niesie wiele pozytywnych zjawisk, przez nikogo zresztą niekwestionowanych, a w wielu dyscyplinach, również naukowych, mamy do odnotowania liczne, nowe rozwiązania, dające podstawy dla lepszego rozumienia otaczającej rzeczywistości. Niemniej przedstawiono także wiele argumentów uzasadniających podjęcie tej tematyki, bowiem w wyniku sporu między zwolennikami a przeciwnikami związku między rewolucją informacyjną a kryzysem intelektualnym, mogły pojawić się nowatorskie ujęcia dotyczące poszczególnych dyscyplin naukowych, zwłaszcza, chociaż nie jedynie w dziedzinie nauk humanistycznych.

Prezentowana praca próbuje odpowiedzieć na pytanie: co nowego wnosi rewolucja informacyjna do rozumienia rzeczywistości? Ale także, na ile spłyca rozumienie pojawiających się problemów związanych zwłaszcza z jej pojawieniem się, nie mówiąc już o licznych zagrożeniach takich m.in. jak możliwości inwigilacji, walka w cyberprzestrzeni, nowe typy broni czy odmienne w porównanie z przeszłością formy walki, czego jesteśmy świadkami w różnych częściach świata.

Musimy bowiem pamiętać, że wprawdzie rewolucja informacyjna jest jeszcze produktem rewolucji przemysłowej, ale pod względem swego instrumentarium przynależy już do cywilizacji wiedzy. Natomiast w sferze intelektualnej pojawia się kluczowe pytanie czy wątpliwość, na ile przy pomocy instrumentarium badawczego, a także teoretycznego, ukształtowanego w przeszłości, tzn. w cywilizacji przemysłowej, potrafimy dostatecznie dobrze objaśnić, a także dać odpowiednie rekomendacje dla łagodzenia czy likwidacji nowo pojawiających się zagrożeń. Dotyczy to nie tylko nauk humanistycznych, ale także konsekwencji związanych z postępem techniki, zwłaszcza takich jak np. automatyzacja czy robotyzacja.

W prezentowanej książce próbujemy odpowiedzieć na kilka pytań, wśród między innymi dotyczących takich kwestii jak: dlaczego kryzys intelektualny; zagrożenia wynikające z rewolucji informacyjnej, aspekty aksjologiczne kryzysu intelektualnego. To co jest szczególnie istotne, jako pokłosie rewolucji informacyjnej, przejawia się, mimo boomu edukacyjnego w naskórkowej (powierzchownej) wiedzy młodzieży, a także pojawieniu się olbrzymiej rzeszy młodych, wykształconych, ale bez pracy, oraz w nowym zjawisku, jakim stał się prekariat. Jak dotąd nie ma na to odpowiedzi, ani teoretycznej, ani tym bardziej praktycznej. Jest to zjawisko charakterystyczne, głównie, chociaż nie wyłącznie, dla państw wywodzących się z cywilizacji euro-atlantyckiej. Wskutek zarówno globalizacji, jak i olbrzymich zmian demograficznych, charakteryzujących się między innymi przesuwaniem się ludności do miast pojawiły się megamiasta. Ich problemy społeczne i ekonomiczne tworzą niepokoje o przyszłość, uruchamiają olbrzymie pokłady ruchów populistycznych i ekstremistycznych. Na te i inne pytania ciągle nie mamy dostatecznie poprawnej odpowiedzi, które powinna dostarczyć nauka. I jest to także jednym z przejawów kryzysu intelektualnego związanego z rozumem. Jego związek z rewolucją informacyjną nie ma charakteru jedynie czasowego, ale także przyczynowo-skutkowy.

Przejdź do ksiązki